Πέμπτη 12 Απριλίου 2012

Η Τουρκία ζητάει αρχαία, οι Βρετανοί το συζητούν

Πολιτική «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» ακολουθεί η Τουρκία απέναντι στα βρετανικά μουσεία που αρνούνται να της επιστρέψουν αρχαιότητες που διεκδικεί να επαναπατρίσει. Και ενώ μεγάλοι οργανισμοί όπως το Βρετανικό και το Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου αναβάλλουν εκθέσεις - μην μπορώντας να καλύψουν τα κενά από τα εκθέματα που αρνείται να τους δανείσει η Αγκυρα - αναγκάζονται να ρίξουν νερό στο κρασί τους και να διαπραγματευτούν. Κάτι που αρνούνται, από την άλλη πλευρά, να κάνουν με την Ελλάδα σχετικά με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Η απάντηση είναι - διαρκώς - μονολεκτική: «όχι». Ακόμη και στην ελληνική πρόταση για μακροχρόνιο δανεισμό - κάτι που αντιπροτείνουν στην περίπτωση της Τουρκίας (αν και η αξία των διεκδικούμενων από την γείτονα είναι μικρότερη από εκείνη των Γλυπτών του Παρθενώνα).
Η στάση αυτή των βρετανικών μουσείων δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από την απαξίωση που βιώνει η Ελλάδα, αλλά και από τον ρόλο που παίζει στην ευρωπαϊκή σκακιέρα η Τουρκία.
Η τουρκική πλευρά με επίσημη επιστολή της ζητά από το Βρετανικό Μουσείο την επιστροφή μιας στήλης από βασάλτη του 1ου αιώνα π.Χ. στην οποία απεικονίζεται ο βασιλιάς Αντίοχος Α' ο Επιφανής να χαιρετά τον Ηρακλή. Η στήλη ανακαλύφθηκε το 1882 κοντά στην πόλη Σαμσάτ, στα νότια της σημερινής Τουρκίας. Το 1911 αγοράστηκε από τον αρχαιολόγο σερ Τσαρλς Λέοναρντ Γούλεϊ και κατέληξε στο Βρετανικό Μουσείο το 1927. Στο κέντρο της δε έχει μια οπή καθώς είχε χρησιμοποιηθεί σε μύλο ελαιοτριβείου.Η δεύτερη διεκδικούμενη αρχαιότητα είναι ένα μαρμάρινο παιδικό κεφαλάκι το οποίο έχει αποσπαστεί από την εντυπωσιακή σαρκοφάγο της Σινταμάρα του 3ου αι. μ.Χ. Το γλυπτό που εκτιμάται ότι απεικονίζει τον Ερωτα αφαιρέθηκε το 1882 από τον αρχαιολόγο Τσαρλς Γουίλσον, η οικογένεια του οποίου εν συνεχεία το δώρισε στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, ενώ η υπόλοιπη σαρκοφάγος βρίσκεται ακέραια στην Κωνσταντινούπολη.
Ο νέος ισχυρός άνδρας της Τουρκίας, γενικός διευθυντής πολιτιστικής κληρονομιάς και μουσείων, Οσμάν Μουράτ Σουζλού - που φαίνεται πως ακολουθεί κατά πόδας τα βήματα του Αιγύπτιου Ζαχί Χαουάς - όταν κατάλαβε πως τα βρετανικά μουσεία δεν είχαν πρόθεση να επιστρέψουν τις διεκδικούμενες αρχαιότητες, έκλεισε τις στρόφιγγες του δανεισμού.
Αποτέλεσμα; Το Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου να αναβάλλει έκθεση για τον πολιτισμό των Οθωμανών. Το δε Βρετανικό Μουσείο βρέθηκε στον αέρα καθώς είχε ζητήσει 35 αντικείμενα για έκθεση που αφορά την Ανατολική Μεσόγειο την εποχή του Τουταγχαμών.Παρά όμως το γεγονός ότι τα τουρκικά μουσεία είχαν συμφωνήσει να στείλουν εκθέματα, το υπουργείο Πολιτισμού επιχειρώντας να ασκήσει πίεση, ανέστειλε τον δανεισμό, αναγκάζοντας το Βρετανικό Μουσείο να επανεξετάσει την πολιτική του στο θέμα των επαναπατρισμών αρχαιοτήτων.